De Zuidgrens van Nederland en België

Ontstaan, Verdragen en Grenspalen

De zuidgrens van Nederland heeft een rijke en bewogen geschiedenis die teruggaat tot het begin van de 18e eeuw.

Na de val van Napoleon en de herinrichting van Europa werd in het Congres van Wenen in 1815 het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden opgericht, waarbij Nederland en België(opnieuw) werden verenigd tot één staat. Koning Willem I werd bovendien vorst van het Groothertogdom Luxemburg, waarmee een politieke en geografische eenheid in de Lage Landen werd hersteld.

De Belgische Onafhankelijkheid en de Grensbepaling

In 1830 verklaarde België zich onafhankelijk, waarmee een nieuw tijdperk aanbrak voor de afbakening van de zuidelijke grens. De scheiding werd officieel vastgelegd in de scheidingsakte van 19 april 1839, ondertekend in Londen. Dit document regelde de verdeling van grondgebied en bevestigde de oprichting van het onafhankelijke Koninkrijk België.

Later datzelfde jaar, op 8 augustus 1839, werd in Maastricht een aanvullend grensverdrag gesloten waarin het exacte grensverloop tussen Nederland en België werd beschreven. In dit verdrag zijn alle grensmarkeringen opgenomen, waaronder de beroemde grenspalen genummerd van 1 tot en met 365, en de kleinere tussenstenen die de precieze grenslijn aanduiden.

De Plaatsing van de Grenspalen in 1843

De uitvoering van het grensverdrag vond plaats enkele jaren later. In 1843 werden alle grenspalen langs de zuidgrens geplaatst, elk voorzien van het jaartal 1843. Deze markeringen zijn tot op de dag van vandaag zichtbaar langs de Nederland-België grens en vormen een tastbare herinnering aan de politieke veranderingen van de 19e eeuw.

Deze grenspalen dienen niet alleen als juridische markering, maar ook als historisch erfgoed, dat symbool staat voor de langdurige samenwerking en wederzijdse erkenning tussen beide landen.

De Zuidgrens van Nederland en Duitsland

De grens aan het oosten van Nederland is vastgesteld tijdens het congres van Wenen in 1815 (oprichting van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden).

De grenspaaltelling startte toen in Schengen (Lux),
hier stond paal nr. 1.

Bij Vaals staat dan ook de in 1839 geplaatste Bismarckgrenspaal nr. 193.  Deze paal en de in 1843 geplaatste eerste grenspaal (1) aan de Zuidgrens, zijn in 1926 zo'n 50 meter verplaatst. Met een erbij geplaatste replica van paal 193, vormen zij de huidige toeristische of symbolische grens.

Oorspronkelijk is de grensbepaling al gedaan bij de Rijksdeling van Verdun in 843. Tot 1919 lag bij Vaals zelfs een vierlandenpunt. De grenzen van Nederland, België, Pruisen en het ministaatje Neutraal Moresnet.

Dashboard BENL

Het dashboard toont de vorderingen aan de Zuidgrens.

Update: 22-12-2024

Dashboard DENL

Het dashboard toont de vorderingen aan de Zuidgrens.

Update: 01-01-2025